4. Voorkomen van jeugdcriminaliteit

Over een deel van de Rotterdamse jongeren maken we ons zorgen. Deze groep zogenoemde risicojongeren heeft niet alleen een grotere kans op schooluitval of dakloosheid, maar ook om strafbaar gedrag te vertonen. Denk aan overlastsituaties, maar ook aan de toename van wapengeweld of de betrokkenheid bij internationale drugshandel. Minder zichtbaar, maar niet minder verontrustend is de betrokkenheid van jongeren bij verschillende vormen van cybercriminaliteit.

De gemeente investeert fors in het versterken van de aanpak van jeugdcriminaliteit en ontwikkelt meer preventieve maatregelen. Het doel is om te zorgen dat een nieuwe generatie Rotterdammers zo veilig mogelijk opgroeit en minder jongeren in aanraking komen met politie en justitie. Met de jeugdaanpak willen we jongeren weerbaar maken voor de verleidingen van de straat. Dit betekent dat we meer inzicht nodig hebben in de leefwereld van jongeren, een wereld die zich vaak online afspeelt. En dat we aandacht moeten hebben voor persoonlijke kenmerken, zoals een licht verstandelijke beperking of een complexe relatie tussen dader- en slachtofferschap. Naast deze aandacht voor preventie zetten we fors in op jongeren die (voor het eerst of juist vaak) met politie in aanraking komen. Dat doen we in samenwerking met politie en justitie, want crimineel gedrag moet passend worden gestraft. Het doel van de aanpak Voorkomen jeugdcriminaliteit is werken aan een effectieve balans tussen preventie en repressie. Hierbij maken we gebruik van:

We gaan verder met de aanpak waar we de afgelopen jaren in hebben geïnvesteerd. Daarbij zetten we steviger in op jongerenwerk. Een groter deel van de capaciteit van jongerenwerkers zetten we in voor grenzenstellend jongerenwerk. De jongerenwerkers zijn daar waar de jongeren ook zijn: op straat, online en in scholen.

In een aantal wijken werken we met een groepsaanpak van overlastgevende jeugdgroepen. Deze aanpak is een samenwerking tussen de gemeente, de politie, het Openbaar Ministerie en stichting Jongerenwerk op Zuid (JOZ). Het doel is om deze aanpak de komende periode uit te breiden. First offenders krijgen naast straf ook zorg, én we maken jongeren en hun omgeving weerbaar tegen de verleidingen van (georganiseerde) criminaliteit.

Voorkomen dat kinderen op latere leeftijd in de criminaliteit terechtkomen, begint al op basisscholen. Dit doen we met gezinscoaching en alleen in situaties waarbij sprake is van een verstoorde sociale ontwikkeling. En natuurlijk in goed overleg met ouders en leerkrachten. Hiernaast werken we al sinds 2019 samen met het onderwijs om de sociale veiligheid in en om de school te versterken. Met als doel een veilige omgeving voor leerlingen en docenten en het kunnen bieden van optimaal onderwijs. Dit doen we met de politie en met jongerenwerk. We maken gebruik van een actieplan met maatregelen gericht op het vergroten van de sociale veiligheid in en om de school. De komende periode onderzoeken we met schoolbesturen hoe deze aanpak de komende jaren wordt versterkt.

De gemeente zet in op het tegengaan van messen- en wapenbezit onder jongeren en daarmee het stoppen van de toename van geweld onder jongeren. We bieden hulp aan jongeren met gedragsproblemen of die geen passende (vrije)tijdsbesteding hebben. Naast inzet in wijken en op scholen, werken we met communicatie aan gedragsverandering. De gemeente gaat door met de boodschap ‘Rotterdam Drugsvrij’ en campagnes specifiek gericht op geldezels, wapen- en messengeweld, uithalers en over de risico’s van snel geld. Ook zetten we positieve rolmodellen op een voetstuk en laten we de negatieve gevolgen zien die criminaliteit kan hebben op het leven van jongeren en familie.

De gemeente wil meer inzicht krijgen in de risico’s van de straatcultuur onder jongeren in de stad. Daarom brengen we een aantal oorzaken van gewelddadig gedrag van jongeren in beeld. Denk aan de relationele achtergrond, sociale media, sociale groepsdynamiek, normen en waarden. Het doel is om beter te begrijpen wat er speelt, welke oorzaken ten grondslag liggen aan jeugdcriminaliteit en hoe we als gemeente moeten reageren. Wat in Rotterdam opvalt is het toenemende aantal jongeren dat haventerreinen binnendringt op zoek naar cocaïne in zeecontainers. De zogenaamde uithalers zijn regelmatig jonge jongens, soms niet ouder dan 15 jaar. Daarom gaan we de strijd aan met criminele netwerken die deze jongeren verleiden.

De gemeente heeft een regierol in het snel stevig en passend optreden tegen jongeren met crimineel gedrag. De grootste investering doen we in het ontwikkelen van een wijkgerichte en persoonsgerichte aanpak. Hierbij maken we meer gebruik van onze gemeentelijke verantwoordelijkheden op het gebied van zorg en ondersteuning. Zoals met de aanpak nazorg na detentie: een intensieve coaching voor alle jongeren die uit detentie komen. In onze aanpak hebben we ook aandacht voor de rol van ouders (verzorgers). De relatie tussen kind en ouders is sterk. Regelmatig zien we dat ouders ondersteuning nodig hebben in het voorkomen van overlastgevend en delinquent gedrag van het kind. Uit onderzoek en praktijkvoorbeelden blijkt dat ouders vaak de sleutel zijn voor positieve gedragsverandering. Dit is niet makkelijk en soms vanuit de rol van de gemeente ook complex. Samen met zorgpartners hebben we de ambitie om de komende jaren meer aandacht te besteden aan deze vorm van preventie en escalerend gedrag van kinderen te voorkomen